Romaanse wegen in de westelijke Charolais

Vanuit Paray-le-Monial zijn drie routes uitgezet langs en door oude dorpjes met meer dan 100 kerkjes en kapelletjes die geheel of gedeeltelijk Romaans zijn. In de Charolais-Brionnais staan er heel veel. Ze werden in de 11^e of 12^e eeuw gebouwd. In die periode breidde de religieuze macht zich uit. Vanuit het nabijgelegen Cluny zette de in Semur-en-Brionnais geboren abt Hugues de Semur een enorm netwerk op dat onder zijn gezag viel. Kloosters en parochies kwamen tot ontwikkeling.

De Romaanse kerken en kapelletjes werden gebouwd met stenen uit de omgeving waaronder zandsteen, kalksteen en graniet. Ze hebben vrij smalle ramen. De gewelven en bogen zijn halfrond, hoewel hier en daar ook de eerste spitsbogen verschenen. In Paray-le-Monial werden al de eerste gotische kapitelen gebruikt. In de Romaanse tijd zochten de bouwers naar manieren om het licht, als manifestatie van het goddelijke, binnen te laten en tegelijkertijd stenen gewelven te maken. In de Charolais-Brionnais is een grote verscheidenheid aan gewelven te zien: halfronde, ton- en kruisgewelven alsmede koepels. Dankzij de kwaliteit van de bouw, zijn ze nog grotendeels in originele staat.

De grootste religieuze Romaanse gebouwen staan in Paray-le-Monial, Anzy-le-Duc, Marcigny, Semur-en-Brionnais en Issy-l’Evêque. Middelgrote zijn te vinden in Varenne l’Arconce en Iguerande. Ooit waren hun muren bedekt met fresco’s, maar daarvan is weinig bewaard gebleven. Het beeldhouwwerk heeft de tijd beter doorstaan. Hoezeer de beeldhouwers hun vak beheersten, blijkt in Anzy-le-Duc, Montceaux-l’Etoile, Charlieu en Saint-Julien-de-Jonzy.

De belangrijkste plaatsen langs deze route zijn

• Paray- le-Monial: de Sacré-Cœur basiliek dateert uit de 12^e en begin 13^e eeuw, dus uit in dezelfde tijd als de grote Abdijkerk van Cluny. Beide werden in opdracht van abt Hugues de Semur gebouwd en ze hebben veel met elkaar gemeen. De Sacré-Coeur is de grootste kerk van de Charolais-Brionnais, maar met een lengte van 63,5 meter en een hoogte van 22 meter aanzienlijk kleiner dan de Abdijkerk van Cluny was.
• Chassenard: de Saint-Georges is in de 20^e eeuw aanzienlijk verbouwd. De Romaanse apsis is verdwenen. Het gebeeldhouwde portaal, met Christus en de symbolen van de evangelisten, werd in 2000 ontdekt en recent gerestaureerd. De kapitelen in het portaal laten de strijd tussen het goede en het kwade zien.
• Saint-Aubin-sur-Loire: dit plaatsje ligt aan de Loire. Het schip en de klokkentoren van de 12^e-eeuwse Saint-Aubin kerk werden in de 19^e eeuw herbouwd. Het koor en de apsis zijn nog Romaans. In het koor is een schildering uit de gotische periode van Christus te zien en in de zuidelijke kapel een onvoltooide schildering van het Laatste Oordeel.
• Bourbon-Lancy: in dit oude Romeinse kuuroord werd in de 11^e eeuw een priorij gesticht die onder de abdij van Cluny viel. De monumentale Saint-Nazaire kerk uit het einde van de 11^e eeuw is zeer sober uitgevoerd. In het schip zijn geen gebeeldhouwde decoraties aangebracht. Evenmin is er een gewelfde plafond. De apsis en de kapellen hebben opmerkelijke proporties.
• Issy-l'Evêque: de Saint-Jacques ligt op de route naar Santiago-de-Compostella. Hij dateert uit de tweede helft van de 12^e eeuw. De façade met de positie van de klokkentoren is origineel. In het schip gaan, van het oosten naar het westen, de halfronde bogen over in spitsbogen. Het houten tabernakel uit de 15^e eeuw heeft een mooie decoratie van zwanen.
• Toulon-sur-Arroux: de Saint-Martin kerk werd na de revolutie gebruikt als schuur, garage, en parochiezaal. Hij werd eind 11^e en begin 12^e eeuw gebouwd. Tijdens de gotiek werd de klokkentoren veranderd in uitkijktoren.
• Perrecy-les-Forges: de Saint-Pierre-et-Saint-Benoît werd rond 1025 gebouwd en in latere eeuwen veranderd. Het is een vroeg Romaanse kerk die volgens het basiliekplan van Karolingische kerken werd opgetrokken. Het toegangsportaal is volledig gebeeldhouwd.

Deze 120 kilometer lange route is niet bewegwijzerd. Een kaart is verkrijgbaar bij de toeristenbureaus in de regio.

Routekaart: ©CEP (Centre d’Etudes des Patrimoines)