Wijnkasteel Château de Meursault heeft een bostuin met eetbare planten toegevoegd aan zijn wijngaard. Directeur Stéphane Follin-Arbelet legt uit waarom hij deze stap heeft genomen en nodigt iedereen uit om te komen kijken.
Het zijn vooral de thema’s klimaat en voeding die hem hebben aangezet tot dit project: “De natuur wordt ons gratis aangeboden, maar is niet onuitputtelijk. We verliezen het kapitaal van de aarde en moeten ons gedrag aanpassen voordat het te laat is. Met het planten van bomen en struiken vergroten we de biodiversiteit en brengen we leven terug.”
Hij benadrukt dat het volstrekt abnormaal is wat er momenteel gebeurt: “De druivenpluk is in 30 jaar tijd drie weken naar voren geschoven. In de vorige eeuw hebben we slechts drie keer in augustus geoogst. Sinds 2000 al tien keer! De aarde is nog nooit zo snel opgewarmd als nu. Dit is een catastrofe voor de natuur. Er ontstaan overal grote branden en steden worden onleefbaar. We moeten daarop anticiperen en voorkomen dat het hier een woestijn wordt.”
Ook voeding houdt hem bezig: “Alleen al in Europa hebben we 7.000 eetbare plantensoorten. Driekwart van de wereldbevolking wordt echter gevoed met tien grote gewassen waaronder rijst, soja, tarwe en maniok. Bij de productie ervan worden veel pesticiden gebruikt. Deze hyperproductiviteit vernietigt de aarde. We kunnen onszelf veel beter voeden met veel minder impact. Akkers zijn tweedimensionaal terwijl bossen driedimensionaal zijn. We laten in onze bostuin zien dat tafeldruiven tot hoog in de bomen kunnen groeien.”
Stéphane Follin-Arbelet zocht in 2020 contact met Fabrice Desjours die in de Bresse een groot voedselbos heeft opgezet en daarmee anderen inspireert. Fabrice maakte een ontwerp voor Château de Meursault, inclusief een voedselbosje op de oevers van het riviertje dat langs de wijngaarden stroomt. Samen met de medewerkers van het kasteel werden in enkele dagen honderden bomen en struiken aangeplant. Ook langs het pad voor het kasteel, dat dwars door een wijngaard loopt, kwamen eetbare struiken en bomen. Belangrijkste eis was dat ze bestand zou zijn tegen grote droogte en hitte.
Deze beplanting is een opmerkelijke stap in een streek waar de grondprijzen voor wijngaarden kunnen oplopen van circa € 1 miljoen tot € 10 miljoen per hectare. Meer bomen betekent minder plek voor wijnstokken. Ook geven ze extra schaduw wat niet bevorderlijk is voor het rijpen van de druiven. Voor Château de Meursault is dat acceptabel: “We hebben planten gekozen die goed samengaan met de wijnstokken en makkelijk gesnoeid kunnen worden. Ze verrijken het bodemleven, zorgen voor meer organisch materiaal en trekken insecten aan die de natuurlijke vijanden van de wijnstokken kunnen bestrijden. Daarmee vergroten we de biodiversiteit. Door te werken met verschillende hoogten in de beplanting, creëren we temperatuurverschillen en luchtstromen. Dat zorgt voor een beetje wind en verkoeling. Het is niet erg om daar een klein deel van de oogst voor in te leveren.”
Het voedselbosje van Château de Meursault maakt deel uit van Les Jardins de l’Espérance (de tuinen van de hoop) die ook een moestuin omvatten. Met de eerste oogst is voor de eigen medewerkers een lunch georganiseerd. De directeur ziet echter geen reden om een restaurant toe te voegen aan de prachtige ontvangstruimten van het kasteel: “Ons vak is het maken van de allerbeste wijnen. Daarvoor willen we de allerbeste druiven kweken. Dat kan alleen met biologische wijnbouw en meer biodiversiteit.”
De Bourgogne wijngaarden, de climats, zijn UNESCO werelderfgoed. Overstappen op andere druivensoorten, die beter bestand zijn tegen de klimaatveranderingen, is in deze streek niet aan de orde. De Bourgogne blijft de streek van de (rode) Pinot Noir en de (witte) Chardonnay druiven. Wel kunnen de wijnbouwers andere entstokken gaan gebruiken voor hun druivenplanten. Château de Meursault, dat jaarlijks meer dan 10.000 bezoekers ontvangt, benut z’n positie om uitleg te geven over de climats en de maatregelen die nodig zijn voor het behoud ervan. Volgens Stéphane Follin-Arbelet hebben de grootste wijnhuizen in deze streek inmiddels allemaal gekozen voor biologisch werken. Maar tot nu toe is hij de enige met een voedselbosje in de wijngaard.
Les Jardins de l’Espérance zijn vrij te bezichtigen. Een wandeling door de tuinen kan eventueel worden gecombineerd met een wijnproeverij in een salon of op het terras van het kasteel. Zie de website van Château de Meursault voor de openingstijden en de tarieven voor de proeverijen.