Zonnebloemvelden weer in bloei

’s Zomers wordt het Bourgondische landschap opgesierd met fleurige, fotogenieke zonnebloemvelden. Dat geldt vooral voor de Yonne, maar ook voor de Côte-d’Or en de Nièvre. De meeste van deze bloemen eindigen niet in vazen doch in de olie.

Het is haast onmogelijk om niet blij te worden van de uitgestrekte velden met de grote gele bloemen. Tournesol, heten ze in het Frans. Hun naam is afgeleid van het Italiaanse girasol dat “draait met de zon” betekent. Zelf zijn het ook net zonnetjes: vanuit een stevig, rond hart waaieren talloze bloemblaadjes uit als kleine zonnestraaltjes.

Zonnebloemen werden ontdekt bij de indianen in Amerika. De Spanjaarden namen de plant in de 16^e eeuw mee naar Europa. De gezonde olie, gewonnen uit de pitjes, wordt hier pas sinds de 19^e eeuw geconsumeerd. Hij is rijk aan omega 6 en omega 9 en wordt gewaardeerd als antioxidant. Het is vooral vanwege deze olie dat de Franse boeren hem verbouwen.

In Frankrijk steeg de zonnebloemproductie de afgelopen decennia: van 694.000 hectaren in 2003, naar 822.000 hectaren in 2023. In 2024 was er echter een daling naar 752.000 hectaren. Bourgondië draagt z’n steentje bij aan de Franse zonnebloementeelt: dat geldt met name voor de Yonne, maar ook voor de Côte-d’Or en de Nièvre. In de Saône-et-Loire zijn wat minder zonnebloemvelden te vinden.

Voor de boeren is de Helianthus annuus, zoals z’n officiële naam luidt, een relatief makkelijk gewas. In april en mei wordt het gezaaid. De oogst is in augustus en september. Zonnebloemen hebben niet veel water, mest en bestrijdingsmiddelen nodig. Ze hebben zich goed aangepast aan de Franse bodem en het klimaat. In de afgelopen jaren wisselde de opbrengst, al naar gelang het weer, van ruim 2.000 tot ruim 2.700 kilo aan pitjes per hectare. In 2024 was dat 1.930 kilo. Het was een slecht jaar voor de zonnebloemen vanwege de regen aan het einde van de zomer.

De grote malerijen staan buiten de regio; aan de kust in Saint-Nazaire (Loire-Atlantique) en Bassens (Gironde) en in de Lezoux (Puy-de-Dôme). Een ton aan pitjes levert ongeveer 440 kilo olie op alsmede 540 kilo pulp die wordt verwerkt in diervoeding voor de Franse markt. Bijna alle geoogste pitjes worden vermalen om de olie te winnen. De rest wordt zo opgegeten (bijvoorbeeld als zoutje, in salades, of in koeken), verwerkt in veevoer of in producten als inkt, verf, cosmetica en smeermiddelen.

Het grootste deel van de oogst blijft in Frankrijk maar er wordt ook gehandeld met andere landen. Vorig jaar importeerde Frankrijk 204.000 ton aan zonnebloempitten: met name uit Roemenië (61%) en verder uit Bulgarije en andere EU-landen. De export was bijna drie keer zo groot als de import. De belangrijkste afnemers waren Spanje, België, Nederland en Duitsland. Na Roemenië en Hongarije is Frankrijk de derde grootste zonnebloemproducent in de EU, op de voet gevolgd door Bulgarije.

Het duurt nog even voordat de nieuwe pitten rijp zijn en geoogst kunnen worden. In de komende weken valt er dus nog volop te genieten van de prachtige gele velden.

Bron: Terres Univia.